Không dừng lại ở đó, Chủ tịch nước nói rằng, đây là những điều đã được các nhà khoa học và truyền thông nhắc tới nhiều lần nhưng vẫn “cần nhắc đi nhắc lại để người làm giáo dục thấm hơn và có trách nhiệm hơn”.

Tôi nhớ lại bài viết sâu sắc của một đồng nghiệp hôm 23 Tết trước đó. 

Anh viết:

"Kỷ cương là cái gốc của giáo dục. Giáo dục bao năm cứ bền bỉ trong dòng chảy một dân tộc hiếu học, hết lòng vì sự học mà dựng nên những tượng đài. Thầy nghiêm khắc, trò nên người. Thầy nhân ái, bao dung, trò cũng không dám nhờn mà vượt qua khuôn phép. Người có chữ nghĩa là tinh hoa của dân tộc, vì tri thức đi liền với đức hạnh. Lớp học trường làng có khi chỉ vài học trò với một thầy cặm cụi mà thấm đẫm đạo lý sâu xa, tầm nhìn quốc gia xã tắc không hề bó hẹp. Năm mới, xin gửi niềm tin vào những đổi thay của giáo dục. Trong những đổi thay ấy, xin đặt hàng đầu hai chữ: Kỷ cương".

Các sự việc của 2 cô hiệu trưởng ở Thủ đô trong những ngày gần đây cho thấy lời nhắn nhủ về “kỷ cương - tình thương - trách nhiệm” không phải là thừa.

Chương trình giáo dục phổ thông sắp tới thay đổi theo hướng xác định những năng lực, phẩm chất mới cho học sinh. Ảnh: Thanh Hùng

Một nữ sinh lớp 12 bị bỏng nặng trong giờ thực hành môn Hoá. Chuyện xảy gần 1 tháng, nhưng chỉ bùng lên khi học trò cảm nhận được sự thiếu công bằng trong thái độ đối xử của những người lớn liên quan. Thay vì giải quyết sự việc cho thấu đáo, cô hiệu trưởng lại có những động thái chưa thuận lòng người.

Một học sinh lớp 2 bị gãy chân ở trường. Phụ huynh đề nghị nhà trường tìm hiểu nguyên nhân để tìm phác đồ điều trị phù hợp. Gia đình cũng yêu cầu xác minh nghi vấn chính xe ô tô chở cô hiệu trưởng và hiệu phó đã va chạm vào cháu. Hết lần này tới lần khác, cô  hiệu trưởng khiến công luận bất ngờ khi “trả kết quả" với nhiều thông tin khác nhau.

Có một điểm chung ở hai câu chuyện trên ở chỗ, trong khi những người đứng đầu cố gắng né tránh thì về phía các gia đình, họ đã kiên nhẫn giao tiếp bằng thái độ ôn hoà. Mọi việc chỉ bị đẩy đi "lời qua, tiếng lại" khi các cô hiệu trưởng lảng tránh trách nhiệm của mình.

Những tai nạn như gãy chân, bỏng nặng là điều không ai mong muốn. Nhưng khi sự việc đã xảy ra, sự lảng tránh của các cô hiệu trưởng khiến nhiều người không khỏi băn khoăn: Thừa nhận sai lầm khó đến vậy sao?

Có lẽ, hai vị hiệu trưởng trên chỉ “làm rầu nồi canh”; không phải số đông, nhưng họ đã có mặt đây đó trong môi trường giáo dục. Phải chăng, đây là hệ quả của câu chuyện mải chạy theo thành tích, chỉ có thắng chứ không có thua, chỉ có thành tích chứ không có sai bại; nặng dạy chữ, nhẹ dạy người?

Thật may mắn, trong chương trình giáo dục phổ thông sắp tới, ngành giáo dục đã tuyên bố xác định “chân dung” người công dân mới. Có thể nói vắn tắt trong mấy từ giản dị: Nhân ái - Khoan dung, Chuyên cần - Tiết kiệm, Trách nhiệm - Kỷ luật, Trung thực - Dũng cảm.

Tạm quên đi những chuyện buồn, tôi vẫn tin rằng ngành giáo dục sẽ có những chuyển động quan trọng sau khi nghiêm túc thấm vào hai chữ Kỷ cương.

Chẳng có gì phải bàn cãi: “Kỷ cương là chìa khóa cho đổi mới giáo dục. Từ kỷ cương sẽ chọn được người liêm chính, có tâm, có tài đứng mũi chịu sào từ bộ đến các trường. Từ kỷ cương sẽ chọn được thầy giỏi, trò hay, đưa giáo dục vượt lên. Kỷ cương sẽ làm xã hội an lòng, các nguồn lực được tập trung, mỗi ngành nghề, mỗi cơ sở đào tạo sẽ tự biết cách phát huy thế mạnh của mình để có chỗ đứng trong xã hội. Nhà trường có kỷ cương sẽ góp phần cho xã hội thêm nền nếp, thế hệ tương lai có niềm tin và biết mình phải làm gì cho xứng với kỳ vọng cha anh”.

Những lời chốt đó trong bài viết của đồng nghiệp, một tổng biên tập – cũng là người được nhiều sinh viên mến trọng thuở anh còn là giảng viên một trường đại học - chính là tiếng lòng của số đông trong xã hội gửi tới ngành giáo dục.

• Hạ Anh

Khi nói đến Tiêu đề IX, luật liên bang năm 1972 cấm phân biệt đối xử dựa trên giới tính trong môi trường giáo dục, phần lớn sự chú ý đã tập trung vào việc trao cơ hội cho nữ sinh tham gia các môn thể thao. Phụ huynh thúc giục các trường phải cung cấp những cơ hội bình đẳng cho con cái mình. Tuy vậy, lãnh đạo trường James Campbell bị cáo buộc trong vụ kiện lại không làm như vậy. 

Theo chia sẻ của Badis, cô và các đồng đội trong môn bóng nước phải tập luyện trong môi trường khắc nhiệt ở biển, không được thuê huấn luyện viên trong khi các nam sinh được cung cấp hồ bơi với một phòng thay đồ với trang thiết bị riêng. Nữ sinh phải mang vác đồ tập đi học cả ngày, sử dụng phòng tắm nhà trường để thay đồ. 

Giới quan sát nhận định vụ việc Hawaii này đang vượt ra ngoài vấn đề đối xử bất bình đẳng mang tính hệ thống ở Mỹ. Lãnh đạo trường Campbell bị cáo buộc đã “trả đũa” những nữ sinh tham gia vụ kiện bằng cách xác định các nguyên đơn kiện trường - những người chỉ sử dụng tên viết tắt trong đơn kiện. Nhà trường yêu cầu giảng viên của các nữ sinh này “coi chừng” họ.

Các bị cáo vụ kiện bao gồm cả Cơ quan Giáo dục Hawaii và Hiệp hội các trường Oahu - cơ quan giám sát các môn thể thao trung học. Gary H. Yamashiroya, trợ lý đặc biệt của Tổng chưởng lý bang, đại diện cho các bị cáo tuyên bố rằng: “Chính quyền bang Hawaii có các quy tắc đạo đức pháp lý nghiêm ngặt về việc xét xử công khai, vì vậy chúng tôi không đưa ra bình luận”.

Hiệp hội các trường Oahu không nhận trực tiếp tài trợ liên bang nên không phải tuân thủ Tiêu đề IX. Tuy vậy, thẩm phán Leslie E. Kobayashi của Tòa án Hawaii đã ra phán quyết rằng các nguyên đơn đã “cung cấp đầy đủ thông tin thực tế để cáo buộc một cách chính đáng” và Hiệp hội “có thể tuân theo các điều khoản chống phân biệt đối xử của Tiêu đề IX”.

Phán quyết của thẩm phán liên bang vào tháng 7 cho rằng vụ kiện có thể phát triển thành một vụ kiện tập thể, kết quả của phiên tòa có thể ảnh hưởng đến các thế hệ trẻ em gái ở Hawaii và đóng vai trò như một bài kiểm tra cho những cam kết và trách nhiệm của đạo luật Tiêu đề IX.

Sau đó, một số nguyên đơn bị phân biệt đối xử đã lần đầu tiên lên tiếng công khai trong các cuộc phỏng vấn với The New York Times. 

Trước đó, vào tháng 2/2018, Honolulu Civil Beat, một tòa soạn phi lợi nhuận, đã công bố báo cáo chi tiết về phân biệt đối xử giới tính ở trường Campbell, cho thấy các vận động viên nữ không có phòng thay đồ kể từ khi trường được xây dựng vào năm 1962. Liên minh Tự do Dân sự Mỹ ở Hawaii sau đó đã yêu cầu Bộ Giáo dục Mỹ giải quyết tình trạng bất bình đẳng, nói rằng 14 trường học trên toàn tiểu bang có tủ đựng đồ thể thao cho nam trong khi nữ thì không.

50 năm kể từ khi đạo luật Tiêu đề IX được thông qua, giới quan sát đặt nghi ngờ về những gì diễn ra thực sự trong môi trường học đường ở Mỹ. Vụ việc Hawaii là một lời cảnh tỉnh cho các trường học khi phớt lờ luật pháp và không thực hiện nghiêm túc những điều khoản trong đạo luật Tiêu đề IX. 

Bảo Huy(Theo The New York Times)

Bất đồng trong báo cáo quấy rối tình dục, hiệu trưởng đại học Mỹ từ chức